Integraal Zorg Akkoord: kantelpunt naar meer preventie?

"Mijlpaal voor voedingswetenschappers"

Het is goed nieuws dat het Akkoord vooral gericht is op gezondheid in plaats van ziekte. En dat 'Gezond leven en preventie' als domein is opgenomen. "Een mijlpaal voor voedingswetenschappers en zorg in het algemeen" volgens Jaap Seidell (hoogleraar Voeding en Gezondheid) in Podcast I'm a Foodie van 9 september '22.

"Er waait een andere wind over de rol van voeding bij gezondheid en ziekte". Wat verder opvalt is dat de samenwerking tussen zorg en samenleving essentieel wordt. De gemeenten gaan dan ook een belangrijke rol spelen.

Hanno Pijl benadrukt (in een reactie op het concept IZA, Zorg & Sociaal web 22 augustus '22) dat er maatschappelijke veranderingen nodig zijn om de vraag naar zorg echt te verminderen. Hij vraagt zich af of dat voldoende gaat gebeuren. "Het lijkt mij een illusie dat de doelstellingen van het akkoord worden gehaald."

Wat is de aanleiding van het IZA?

Goede, toegankelijke en betaalbare zorg staat onder druk. En dit vraagt om actie. De vraag naar zorg blijf stijgen. Het IZA noemt verschillende redenen waarom de vraag naar zorg blijft stijgen:

• Technisch is steeds meer mogelijk.
• We leven langer en er zijn steeds meer ouderen ten opzichte van het aantal werkenden.
• Veel ziektes waar je vroeg aan overleed zijn chronisch geworden.
• Het aantal mensen met meerdere aandoeningen neemt toe. 

Wat is er nodig?

• Inzetten op gezondheid en welzijn door middel van preventie en ondersteuning, zodat zorgvragen voorkomen worden of minder zwaar worden. Dit betekent het bevorderen van een gezonde leefstijl en het versterken van de zelfredzaamheid van mensen.
• Gemeenten en andere niet-medische partijen spelen hierin een essentiële rol.
• Afremmen van medicalisering.

Wat gaat veranderen?

Allereerst gaat 'Passende zorg over gezondheid in plaats van ziekte'. Dit is één van de vijf uitgangspunten die leidend zijn voor de werkagenda in het akkoord. Als voorbeeld van passende zorg wordt genoemd 'Samenwerken aan beter bewegen'.

Beweging is belangrijk om fysiek en mentaal gezond te blijven. 

Toch hebben steeds meer mensen beweegklachten. Wanneer klachten niet worden behandeld, kunnen chronische aandoeningen ontstaan zoals hart- en vaatziekten, diabetes en depressie.

Beweeghuis: voorbeeld project 

• Daarnaast verzamelt en analyseert het netwerkgegevens over diagnostiek en behandeling. Hiermee ontwikkelen zij nieuwe kennis en inzichten.
• De nieuwe inzichten worden gedeeld tijdens scholingsbijeenkomsten, zodat alle professionals efectief werken volgens de laatste wetenschappelijke inzichten.

Wat gaan we doen?

'Gezond leven en preventie' is vervolgens één van de acht onderdelen van de werkagenda.  "Gezondheid is een breed begrip. Het gaat om het fysieke, mentale en maatschappelijke welzijn van mensen.

• Een gezonde leefstijl zal onderdeel moeten gaan uitmaken van ons dagelijks leven.
• Ondersteuning daarbij komt allereerst vanuit het publieke of sociale domein.
• Preventie die betaald wordt uit de Zorgverzekeringswet wordt vooral ingezet bij zieke mensen of mensen met een verhoogd risico op ziekte. Daarnaast ook bij het versterken van gezondheidsvaardigheden en zelfzorg, leefstijl.

Een belangrijke rol is weggelegd voor de gemeente

"Gemeenten zijn – gezien hun brede verantwoordelijkheid in het sociale en preventieve domein – goed in staat om passende en integrale ondersteuning en zorg te bieden aan of organiseren voor (kwetsbare) mensen. Het gaat dan om beleid en aanpakken op diverse onderwerpen; denk aan gezondheidsachterstanden, mentale gezondheid, aandacht voor leefstijl in een gezonde leefomgeving, de sociale basis (o.a. vrijwilligerswerk, mantelzorgondersteuning en de aanpak van eenzaamheid) en maatwerkvoorzieningen in de ondersteuning van zelfredzaamheid."

Vormt het IZA een kantelpunt naar (meer) preventie?

En biedt het kansen voor zorgprofessionals of is het juist een bedreiging?